کتاب ارباب و نوکر (Master and Man) اثری است از نویسنده مشهور روسی لئو تولستوی (لئو) که در سال ۱۸۹۵ نوشته شده است. این کتاب در ایران توسط مهران محجوبی به فارسی ترجمه شده و توسط انتشارات ارغنون در بهار ۱۳۷۰ چاپ شده است. داستان کتاب در مورد سفر یک بازرگان خریدار چوب درختان جنگلی به همراه خدمتکارش به منطقه ای دور می باشد که وقایعی نیز در این بین اتفاق می افتد. بعد از انتشار این کتاب آخرین اثر نویسنده با نام رستاخیز منتشر می شود و داستان زندگی او بعد از مدتی پایان می پذیرد.